Xesús Mato Mato, nado en Paradela, crego, profesor de relixión, filosofía e música, fundou a Polifónica de Lalín e Radio Popular de Lalín, a través da cal lle deu voz ao rural galego. Creador e primeiro coordinador de Auxilia Lugo, unha asociación que traballa a prol da integración social e cultural das persoas con discapacidade. Cofundador do grupo folk Fuxan os Ventos, que levou ao máis alto a música galega. O seu amor polo rural levouno a, en 1983, pedir destino nas montañas do Cebreiro, encargándose de seis parroquias durante máis de 25 anos ata a súa xubilación.
Foille recoñecido o seu traballo e servizo aos demais con premios como: Lucense do ano (1991), Premio Moncho Valcarce (1998) ou o Premio de Cultura Tradicional María Castaña. E esta maña a Xunta de Galicia aprobou concederlle a Medalla Castelao 2018.
A distinción propúxoa o Orfeón Lucense ao Concello de Paradela, e este acordou por unanimidade solicitala á Xunta de Galicia. De inmediato comezaron a chegar adhesións a esta petición, que chegaron a un total de 2.157, das que 258 correspondían a entidades, asociacións, organismos e empresas.
